tarihte ilkler

• ösym'nin yaptığı sınavlar başta olmak üzere kamu kurum sınavları ve bilgi yarışmalarında sorulan tarih sorularının ana başlığıdır.
  
  osmanli tarihi dağilma dönemi ve islahatlar (ilkler)
  
  1. osmanlı devletinde milliyetçilik akımından kaynaklanan ilk azınlık isyanı sırp isyanıdır (1804)
  2. osmanlı padişahlarının yetkileri sınırlandıran ilk belge sened-i ittifak’tır (1808)
  3. osmanlı devletinden ayrılarak bağımsızlığını kazanan ilk ulus yunanlılardır (1829- edirne antlaşması)
  4. boğazlar sorunu ilk defa hünkar iskelesi antlaşması ile ortaya çıkmıştır (1833)
  5. osmanlı devleti hünkar iskelesi antlaşması ile ilk defa avrupalı bir devletle ittifak antlaşması imzalamıştır (rusya)
  6. osmanlı devleti’nin yarı sömürge haline gelmeye başlaması ilk defa balta limanı ticaret sözleşmesi ile başlamıştır (1838)
  7. padişahın üstünde kanun gücünün var olduğu ilk defa tanzimat fermanıyla kabul edilmiştir (1839)
  8. osmanlı devletinde anayasallaşma süreci ilk defa tanzimat fermanı ile başlamıştır (1839)
  9. ilk demir yolu tanzimat döneminde yapılmaya başlamıştır (1866)
  10. telgraf ilk defa tanzimat döneminde kullanılmaya başlanmıştır (1854)
  11. laik kanunlar ilk defa tanzimat döneminde çıkarılmaya başlamıştır
  12. azınlıklar ilk defa özel mülkiyet edinme hakkına islahat fermanı ile kavuşmuşlardır(1856)
  13. osmanlı kanunları ilk defa islahat fermanı ile azınlıkların diline çevrilmiştir
  14. işkence ve dayak ilk defa islahat fermanı ile yasaklanmıştır (1856)
  15. osmanlı devletinde ilk gazete “takvim-i vekayi” adıyla ii. mahmut zamanında çıkarılmaya başlamıştır
  16. eyalet sistemi ve divan’ı hümayun ilk defa ii. mahmut zamanında kaldırılmıştır
  17. memurların merkezden atanarak maaşa bağlanması ilk defa ii. mahmut devrinde başlamıştır
  18. avrupa’ya öğrenci gönderilmesine ilk defa ii. mahmut zamanında başlanmıştır
  19. osmanlı devleti’nde ilk silah fabrikası ii.mahmut döneminde açıldı
  20. osmanlı devleti’nde askeri amaçlı ilk nüfus sayımı ii.mahmut döneminde yapıldı (1831)
  21. ilk bando okulu (mızıkayı hümayun) ii. mahmut döneminde kuruldu
  22. batı tarzı ilk okullar ii. mahmut döneminde kuruldu (tıbbiye ve harbiye)
  23. polis teşkilatının temelleri ilk defa ii. mahmut zamanında atılmıştır
  24. ilk tercüme odası ve yabancı dil okulu ii. mahmut zamanında açılmıştır
  25. osmanlı devletinde ilk kağıt para “kaime” adıyla i. abdülmecit devrinde basılmıştır (1841)
  26. osmanlı devleti kırım savaşı sonrası sonrasında avrupalı devletlerin himayesine girerek ilk defa bağımsız devlet olma özelliğini yitirmiştir (1856)
  27. osmanlı devleti ilk defa borç parayı kırım savaşı sırasında i. abdülmecit ingiltere’den almıştır (1854)
  28. osmanlı devleti ilk defa paris antlaşması ile avrupalı devletler hukukundan yararlanmaya başladı (1856)
  29. osmanlı devletinde halkın yönetime katılması ilk defa i. meşrutiyet’in ilanıyla gerçekleşmiştir (1876)
  30. ilk osmanlı anayasası (kanuni esasi) mithat paşa başkanlığında bir komisyon tarafından hazırlanarak ii. abdülhamid zamanında ilan edilmiştir (1876)
  31. ermeni sorunu ilk defa berlin antlaşması ile uluslararası bir boyut kazandı (1878)
  32. osmanlı devletinde yaşayan azınlıklara ilk ayrıcalık sırplara verilmiştir (1812-bükreş)
  33. osmanlı devletinde tımar ve zaamet sistemi ilk defa ii.mahmut zamanında kaldırılmıştır
  34. osmanlı devletinde müsadere sistemi ilk defa ii. mahmut zamanında kaldırılmıştır
  35. yurtdışına eğitim amaçlı ilk defa öğrenci gönderilmesi ii.mahmut zamanında gerçekleşmiştir
  36. orta öğretim kurumları ilk defa ii. mahmut zamanında açılmaya başlanmıştır
  37. osmanlı devletinde ilk defa padişahın gücünün üstünde bir kanun gücünün olduğuna tanzimat fermanıyla kabul edilmiştir
  38. bedelli askerlik uygulamansa ilk defa islahat fermanı ile başlanmıştır (1856)
  39. mecelle kanunu ilk defa i. meşrutiyet döneminde uygulanmaya başlanmıştır
  40. ingiltere’nin xix. yüzyılda osmanlı devletinin toprak bütünlüğünü terk ettiğinin ilk kanıtı kıbrıs’ı işgal etmesidir(1878)
  41. osmanlı devletinde ilk üniversite (darülfünun) istanbul’da 1868’de kurulmuştur
  42. osmanlı devleti ilk defa denge politikasını fransa’nın mısır’ı işgali sırasında ingiltere’nin yardım isteğini kabul ederek gerçekleşmiştir
  43. osmanlı devleti, boğazlar üzerinde egemenlik hakkını kullanarak imzaladığı son antlaşma hünkar iskelesi antlaşmasıdır
  44. yeniçeri ocağı kaldırıldıktan sonra avrupai tarzda kurulan ilk ordu asakiri mansurei muhammediye’dir
  45. panislavizm düşüncesiyle osmanlı devletine karşı ilk isyan hersek’te ortaya çıkmıştır (1875)
  46. osmanlı devleti’nin sömürgeci devletlere karşı kuzey afrika’da kaybettiği ilk toprak parçası cezayir’dir (1830)
  47. osmanlı devleti’nde imzalandığı halde yürürlüğe girmeyen ilk antlaşma ayastefanos antlaşmasıdır (1878)
  48. türkçülük düşüncesini ilk defa devlet politikası haline getiren ittihat terakki partisidir
  49. osmanlı devleti xix. yüzyılda imzaladığı en ağır koşullar içeren antlaşma berlin antlaşmasıdır (1878)
  50. berlin antlaşması osmanlı devleti ile çarlık rusya’sı arasında imzalanan son antlaşmadır (1878)
• kpss sınavında bilgiye dayalı soruların en çok çıktığı alandır.
  
  "20. yüzyil osmanli, mondros, cemiyetler, kuvayi milliye (ilkler)
  
  1. osmanlı topraklarının i. dünya savaşında paylaşıldığı ilk gizli antlaşma sykes picot antlaşması’dır
  2. osmanlı devleti’nden ayrılarak bağımsızlığını kazanan son balkan devleti arnavutluk’tur (1913)
  3. osmanlı devleti’nde meşrutiyet için yapılan ilk girişim sultan abdülaziz’in tahttan indirilmesidir
  4. bulgaristan’ın sınırlarının ilk defa ege denizine çıkması i. balkan savaşının sonunda gerçekleşmiştir
  5. türkçülük akımı ilk defa ii. balkan savaşının sonunda devlet politikası haline gelmiştir
  6. manda ve himayecilik fikri ilk defa i.dünya savaşının sonunda ortaya çıkmaya başlamıştır
  7. tank, denizaltı, nükleer silahlar ilk defa i.dünya savaşında kullanılmıştır
  8. türk milletinin bütününe yönelik yapılabilecek bir işgalin belirtisi ilk kez mondros ateşkes antlaşması’nda ortaya çıkmıştır (30 ekim 1918)
  9. mondros ateşkes antlaşması ile ilk defa osmanlı devleti fiilen ortadan kalkmıştır
  10. kuvay-ı milliye deyimini ilk defa istanbul milli kongre cemiyeti kullanmıştır
  11. mondros ateşkes antlaşması ile başlayan işgallere türk milletinin ilk tepkisi direniş cemiyetleri kurmak olmuştur
  12. mondros ateşkesinden sonra ilk işgal edilen yer musul olmuştur ( ingiltere-3 kasım 1918)
  13. izmir ve çevresinin yunanistan’a verilmesi ilk defa paris konferansı’nda kararlaştırılmıştır
  14. kuvay-ı milliye hareketi ilk defa yunan işgaline karşı kurulmuştur
  15. manda ve himaye fikri itilaf devletleri tarafından ilk defa paris konferansında atılmıştır
  16. işgallere karşı kurulan ilk direniş cemiyeti trakya paşaeli cemiyeti’dir
  17. işgallere karşı ilk tepki aralık 1918’de hatay dörtyol’da başlamıştır
  18. batıda yunan işgaline karşı ilk cephe ayvalık’ta açılmıştır
  19. batıdaki tüm direniş cemiyetleri balıkesir kongresinde bir çatı altında toplanmıştır
  20. milli mücadelenin haklılığı dünyaya duyuran ilk belge amiral bristol raporudur
  21. işgallere karşı ilk tepki güneyde fransızlara karşı gerçekleşmiştir
  22. i. dünya savaşını bitiren en önemli gelişme abd’nin savaşa girmesidir
  23. i. dünya barışı bitiminden sonra galip devletlerin dünya politikalarını belirlemek için yaptığı ilk toplantı paris barış konferansıdır (1919)
  24. amiral bristol raporu izmir’in işgaline karşı ilk dış tepkidir
  25. ulusal bilincin yurt sathına yayılması ilk defa izmir’in işgaliyle birlikte başlamıştır
  26. itilaf devletleri arasında anadolu’nun paylaşımı konusunda ilk görüş ayrılıkları paris barış konferans’ında ortaya çıkmıştır
  27. osmanlı devletinin i. dünya savaşında galip geldiği tek cephe çanakkale cephesidir
  28. ingiliz donanması i. dünya savaşı’nda ilk yenilgisini çanakkale savaşlarında almıştır (1915)
  29. osmanlıcılık düşüncesi balkan savaşlarından sonra ilk defa terk edilmeye başlamıştır
  30. osmanlı ordusunda particilik tartışmaları ilk defa balkan savaşları sırasında ortaya çıkmıştır
  31. osmanlı devleti’nde türkçülük akımı ilk defa balkan savaşlarından sonra devlet politikası haline gelmeye başlamıştır
  32. ümmetçilik politikasının başarısız olduğu ilk defa hicaz – yemen cephesinde alına yenilgilerden sonra anlaşılmıştır
  33. mustafa kemal paşa’nın emperyalistlere karşı ilk silahlı mücadelesi trablusgarb savaşıdır (1911)
  34. osmanlı devleti ile italya arasında imzalanan ilk antlaşma uşi antlaşmasıdır (1911)
  35. manda ve himayecilik fikri ilk defa i. dünya savaşından sonra ortaya çıkmaya başlamıştır
  36. trablusgarp osmanlı devleti’nin kuzey afrika’da kaybettiği son toprak parçasıdır
  37. mondros ateşkes antlaşması maddelerine uymayarak ordusunu terhis etmeyen tek osmanlı komutanı kazım karabekir paşa’dır
  38. osmanlı devletinin i. dünya savaşında savaştığı ilk taarruz cephesi kafkas cephesidir
  39. osmanlı devleti’nin kaybettiği halde toprak kazandığı tek cephe kafkas cephesidir
  40. izmir’de yunan askerlerine kurşun sıkarak kuvayı milliye hareketini başlatan gazeteci hasan tahsin’dir
  41. i. dünya savaşı sonunda imzalanan ilk barış antlaşması itilaf devletleri ile almanya arasında imzalanan versailles’dir
  42. i. dünya savaşı sonunda en kazançlı çıkan devlet abd’dir
  43. i. dünya savaşından çekilen ilk devlet japonya’dır
  44. itilaf devletlerinin birlikte işgal ettikleri ilk osmanlı toprağı boğazlardır
  45. ingilizlerin yalnız olarak işgal ettiği ilk osmanlı vilayeti musul’dur
  46. arapların hıristiyan azınlıktan sonra osmanlı yönetiminden ayrılması ilk defa i. dünya savaşından sonra gerçekleşmiştir
  47. sivil savunma teşkilatının kurulması gerekliliği ilk defa i. dünya savaşından sonra ortay çıkmıştır
  48. milli mücadele döneminde en uzun süre işgal altında kalan şehir istanbul’dur
  49. tank, denizaltı ve kimyasal silahlar ilk defa i. dünya savaşında kullanılmıştır
  50. i. dünya savaşından çekilen ilk ittifak devleti bulgaristan’dır."
• sınavlara hazırlanan öğrencilerin en çok zorlandığı konulardandır.
  
  kongreler, tbmm, ayaklanmalar, sevr antlaşmasi (ilkler)
  
  1. milli mücadelenin başlaması için atılan ilk adım havza genelgesidir
  2. havza genelgesi halkı işgallere karşı protesto etmeye çağıran ilk belgedir
  3. milli irade kavramı ilk defa amasya genelgesi’nde ortaya atılmıştır
  4. vatanın kurtuluşu için ortak hareket edileceği ilk defa amasya genelgesinde açıklanmıştır
  5. kurtuluş savaşının gerekçesi ilk defa amasya genelgesinde açıklanmıştır
  6. rejimin değişeceğini belirten ilk karar amasya genelgesi’nde yer almıştır
  7. osmanlı hükümetinin sorumluluğunu yerine getiremediği ilk kez amasya genelgesi’nde açıklanmıştır
  8. amasya genelgesi mustafa kemal’in yayınladığı ilk ihtilal bildirgesidir
  9. mustafa kemal’in başkanlığını yaptığı ilk siyasi oluşum temsil heyeti’dir
  10. manda ve himaye’nin reddi ile milli egemenliğin koşulsuz gerçekleşeceği ilk defa erzurum kongresi ile duyurulmuştur
  11. sivas kongresinin toplanacağına ilk defa amasya genelgesinde karar verilmiştir
  12. amasya genelgesinde alınan kararlar ilk def erzurum kongresinde hayata geçirilmiştir
  13. misak-ı milli sınırları ilk defa sivas kongresinde tüm yurttan gelen delegelerin katılımı ile kararlaştırılmıştır
  14. kurulacak olan ulusal iradeye dayalı yeni devletin temelleri ilk defa erzurum kongresinde atılmıştır
  15. istanbul hükümetine alternatif bir hükümet ilk defa erzurum kongresinde oluşturulmuştur (temsil heyeti)
  16. vatanın bütününü ilgilendiren ilk kararlar erzurum kongresinde alınmıştır
  17. sivas kongresi milli mücadele döneminde toplanan ilk ulusal kongredir
  18. manda ve himaye fikrinin tüm ulus tarafından reddi ilk defa sivas kongresinde gerçekleşmiştir
  19. damat ferit paşa hükümetinin istifa etmesi temsil heyetinin ilk siyasi başarısıdır
  20. ulusal örgütlenme ilk defa sivas kongresinde gerçekleşmiştir
  21. istanbul hükümeti anadolu’daki milli mücadele taraftarlarını ilk defa resmi olarak amasya görüşmelerinde tanımıştır
  22. yeni türk devletinin ilk meclisi 23 nisan 1923‘de ankara’da açılmıştır
  23. tbmm’nin ilk anayasası 20 ocak 1921’de kabul edilen teşkilat- ı esasi’dir
  24. ilk meclisin ve hükümetin başkanı mustafa kemal’dir
  25. ilk hükümetinin üyeleri tbmm arasından seçilmiştir
  26. tbmm’ye karşı çıkan ayaklanmalara için alınan ilk önlem ihanet-i vataniye yasasıdır
  27. güçler birliği ilkesi ilk defa i.tbmm’de uygulanmaya başlamıştır
  28. dünya savaşı sonunda ittifak devletleriyle imzalanan son antlaşma sevr antlaşmasıdır (1920)
  29. mustafa kemal paşa cumhuriyetin ilk kabinesini kurma görevini ismet inönü’ye verdi
  30. terakkiperver cumhuriyet fırkasının 17 kasım 1924 yılında kurulmasıyla ilk defa çok partili yaşama geçilmiştir
  31. temsil heyeti tbmm açılıncaya kadar milli mücadeleyi yürüten tek kurumdur
  32. temsil heyeti’nin ilk icraatı ali fuat paşa’nın anadolu kuvayı milliye komutanlığına atanmasıdır
  33. sivas kongresi sonrasında damat ferit paşa hükümetinin düşürülmesi temsil heyeti’nin kazandığı ilk siyasi başarıdır
  34. anadolu’daki milli mücadeleyi destekleyen uluslararası ilk siyasi belge amiral bristol raporudur
  35. kurtuluş savaşı sırasında milli sınırlardan ilk kez erzurum kongresi’nde söz edilmiştir
  36. manda ve himaye düşüncesinin reddedilmesi ilk defa erzurum kongresinde gerçekleşmiştir
  37. temsil heyeti’nin faaliyetlerini ulusa duyurmak için gerçekleştirilen ilk icraat “iradeyi milliye” gazetesidir
  38. kurtuluş mücadelesinin bölgesellikten çıkıp ulusallığa geçmesi ilk defa erzurum kongresi ile başlamıştır
  39. halk temsilcilerinin bir araya gelip kararlar almaya başladığı ilk kongre erzurum kongresidir
  40. tbmm’nin açılması ile istanbul hükümeti ilk kez doğrudan yok sayılmıştır
  41. milli egemenlik ilkesi ilk kez tbmm’nin açılması ile hayata geçirilmiştir
  42. tbmm, milli iradeye dayalı ilk meclistir
  43. tbmm’nin çıkardığı ilk kanun ağnam vergisidir
  44. boğazların uluslararası bir komisyon tarafından yönetilmeye başlanacağına ilk kez wilson prensiplerinde bahsedilmiştir
  45. mustafa kemal’in askerlik görevinden istifa edip sivil olarak milli mücadeleye başlaması erzurum kongresinden önce gerçekleşmiştir
  46. mustafa kemal’in samsun’a çıkışıyla ilk defa milli mücadele hareketi başlamıştır
  47. kuva-yı milliye hareketini batı anadolu’da başlatan ilk cemiyet reddi ilhak cemiyetidir
  48. amasya genelgesi ilk defa erzurum kongresinde onaylanmıştır
  49. tbmm’nin açılmasıyla istanbul hükümeti ilk kez doğrudan yok sayılmıştır
  50. milli mücadeleye yönelik ilk ayaklanma ingilizlerin güdümlü anzavur ayaklanmasıdır (1 eylül 1919)
• tarih sınavlarında standart sapmayı en çok etkileyen konudur.
  
  "kurtuluş savaşi, cepheler, antlaşmalar (ilkler)
  
  1. tbmm’nin topraklarını işgal eden düşmanlarına karşı açılan ilk cephe doğu cephesi’dir
  2. misak-ı milli’yi gerçekleştirme yolunda tbmm’nin kazandığı ilk siyasi başarı gümrü barış antlaşması’dır
  3. tbmm’nin varlığını tanıyan ilk müslüman devlet afganistan’dır
  4. tbmm’nin siyasi varlığını ilk tanıyan büyük devlet sovyet rusya’dır (moskova antlaşması )
  5. tbmm’nin siyasi varlığını ilk tanıyan devlet ermenistan’dır (gümrü)
  6. tbmm’nin siyasi gücünü tanıyan ilk itilaf devleti fransa’dır (ankara)
  7. doğu sınırı ilk defa kars antlaşmasıyla günümüzdeki haline getirilmiştir
  8. milli mücadeleye saygı duyarak anadolu’dan çekilen ilk devlet italya’dır (ii. inönü)
  9. mustafa kemal’in başkomutan olarak katıldığı ilk savaş sakarya savaşıdır
  10. kütahya - eskişehir savaşları kurtuluş savaşında alınan ilk ve tek yenilgidir (24 temmuz 1921)
  11. tbmm ordularının katıldığı ilk taarruz savaşı başkomutanlık meydan muharebesidir
  12. itilaf devletleri milli mücadelenin başarıya ulaştığını ilk defa lozan antlaşmasıyla kabul etmiştir
  13. kurtuluş savaşında ilk düzenli ordu batı cephesinde faaliyet göstermiştir
  14. batı cephesinde düzenli ordunun kazandığı ilk askeri başları i.inönü zaferidir
  15. güneyde işgalcilere karşı en büyük direniş fransız ve ermenilere karşı olmuştur
  16. işgallere karşı tepki olarak düzenlenen ilk miting adana kozan’da gerçekleştirilmiştir
  17. yeni türk devleti kendi adını ilk kez gümrü antlaşmasında “türkiye” olarak belirtmiştir
  18. moskova antlaşmasıyla gürcistan’a bırakılan batum, misak’ı milli’den verilen ilk tavizdir
  19. yeni türk devletinin ekonomik bağımsızlığını tanıyıp kapitülasyonlardan vazgeçen ilk devlet sovyet rusya’dır
  20. doğu sınırlanın kesin olarak çizildiği antlaşma kars antlaşmasıdır (13 ekim 1921)
  21. sakarya savaşı tbmm’nin yaptığı son savunma savaşıdır
  22. mustafa kemal paşa ordudaki görevinden istifa ettikten sonra askerlik görevine ilk defa sakarya savaşı ile dönmüştür
  23. osmanlı devleti’nin hukuken sona erdiren antlaşma mudanya ateşkes antlaşmasıdır
  24. osmanlı devleti’nin fiilen sona erdiren antlaşma mondros ateşkes antlaşmasıdır
  25. kuva-y ı milliye yerine düzenli birliklerin gerekliliğini ispatlayan ilk savaş i. inönü savaşıdır
  26. itilaf devletlerinin tbmm’nin siyasi varlığını ilk kez kabul etmesi londra konferansı ile gerçekleşmiştir (21 şubat-12 mart 1921)
  27. kurtuluş savaşı sırasında itilaf devletlerinin ilk ve tek şartsız ateşkes teklifi büyük taarruz’dan sonradır (26 ağustos - 18 eylül 1922)
  28. milli mücadelenin haklılığı ilk kez londra konferansında kabul edilmiştir
  29. mudanya ateşkes antlaşması ismet inönü’nün ilk siyasi başarısıdır (1922)
  30. kurtuluş savaşının askeri safhası sona erip diplomatik safhasının başlaması mudanya ateşkes antlaşması ile gerçekleşmiştir
  31. büyük taarruz savaşının kazanılması ile kurtuluş savaşının askeri safhası sona ermiştir
  32. kurtuluş savaşında istanbul’un tbmm kuvvetlerinin eline geçmesi ilk kez mudanya ateşkes antlaşması ile gerçekleşmiştir
  33. tbmm kurtuluş savaşı sırasında ilk dış yardımı sovyet rusya’dan almıştır
  34. kurtuluş savaşı sırasında türkiye ile fransa arasındaki savaş hali 20 ekim 1921 ankara antlaşması ile sona ermiştir
  35. tbmm’nin kurtuluş savaşı sırasında gerçekleştirdiği ilk devrim saltanatın kaldırılmasıdır (1 kasım 1922)
  36. itilaf devletlerin birlikte işgal ettikleri ilk osmanlı toprağı boğazlardır
  37. ingilizlerin yalnız olarak işgal ettikleri ilk osmanlı vilayeti musul’dur
  38. temsil kurulu tbmm açılıncaya kadar kurtuluş mücadelesini yürüten tek organdır
  39. temsil heyetinin ilk icraatı ali fuat paşa’yı anadolu kuvayı milliye komutanlığına atanmasıdır
  40. türk halkının kurtuluş savaşına topyekün katılması ilk defa tekalifi milliye emirleri ile gerçekleşmiştir
  41. mudanya ateşkes antlaşması ile istanbul hükümeti itilaf devletlerince ilk defa yok sayılmıştır
  42. lozan’da türk delegasyonunun kesinlikle taviz vermediği konular ermeni meselesi ve kapitülasyonlar’ dır
  43. ilk düzenli kuvayı milliye hareketi batı anadolu’da (ayvalık) yunanlılara karşı başlatılmıştır
  44. mustafa kemal paşa’ya mareşallik ve gazilik unvanları sakarya savaşından sonra verilmiştir
  45. tbmm, mudanya ateşkes antlaşması ile doğu trakya, istanbul, boğazlar bölgeleri savaşmadan ele geçirmiştir ."
• tarihin gidişatını değiştiren önemli olaylardır.
  
  inkilaplar, ilkeler, diş politika (ilkler)
  
  1. türkiye cumhuriyeti’nin ilk genelkurmay başkanı mareşal fevzi çakmak’tır
  2. türkiye cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı mustafa kemal’dir
  3. türkiye cumhuriyeti’nin ilk başbakanı ismet inönü’dür
  4. türkiye cumhuriyeti’nin kurulan ilk siyasi partisi cumhuriyet halk fırkası’dır (9 ağustos 1923)
  5. türkiye cumhuriyeti’nin ilk muhalefet partisi terakkiperver cumhuriyet fırkası’dır (17 kasım 1924)
  6. türkiye cumhuriyeti’nin ilk yüksek okulu 1925’te ankara’da açılan hukuk mektebi’dir
  7. türkiye cumhuriyeti’nin ilk özel bankası 1924 yılında kurulan türkiye iş bankası’dır
  8. türkiye cumhuriyeti’nde hukuksal alanda kadın erkek eşitliği ilk defa medeni kanun ile gerçekleşmiştir
  9. meclis hükümeti sisteminden kabine sistemine geçiş ilk kez cumhuriyetin ilanıyla gerçekleşmiştir
  10. eğitimde ikiliğe son verilerek eğitimin birleştirilmesi ilk kez tevhid-i tedrisat kanunun ile gerçekleşmiştir
  11. tevhidi tedrisat kanunu’nun ilanı ile laik eğitim sistemine geçilmiştir
  12. yeni türk devleti’nde milli ekonomi ilkesi ilk kez misak-ı iktisadi ile gerçeklemiştir (14 mart 1923)
  13. tarımı modernleştirmek ve geliştirmek amacıyla kurulan ilk kurum yüksek ziraat enstitüsüdür
  14. türkiye cumhuriyeti’nin ilk demir - çelik fabrikası karabük’te 1939’da kurulmuştur
  15. laik t.c.devletini yıkmaya yönelik ilk isyan şeyh sait isyanıdır (13 şubat 1925)
  16. yeni türk devletinin ekonomi esasları ilk kez izmir iktisat kongresinde belirlenmiştir
  17. türkiye cumhuriyetinin inkılap hareketlerin en yoğun yaşandığı dönem 1923-1934 arasıdır
  18. türkiye cumhuriyetindeki ilk nüfus sayımı 28 ekim 1927’de yapılmıştır
  19. laiklik ilkesi doğrultusunda gerçekleştirilen ilk inkılap hareketi saltanatın kaldırılmasıdır
  20. boğazlar üzerinde türk egemenliğinin tam anlamıyla sağlanması montrö boğazlar sözleşmesiyle gerçekleşmiştir
  21. hatay cumhuriyetin ilk cumhurbaşkanı tayfur sökmen’dir
  22. 1937’de atatürk’ün diğer ilkeleriyle birlikte “laiklik” doğrudan anayasaya girmiştir
  23. kadınlar türkiye’de ilk kez 1930 belediye, 1937 milletvekili seçimlerine katılarak siyasi hayata girmişlerdir
  24. türkiye’de topraksız köylüye toprak kazandırmayı amaçlayan ilk kanun 1929’da çıkarılmıştır
  25. modern tarih yazıcılığı alanında ilk çalışmalar t.t.k.’nın açılmasıyla başlamıştır (12 nisan 1931)
  26. yabancı okullar ve dış borçlar konusunda türkiye ile en çok çatışan devlet fransa’dır
  27. tarımı geliştirmek için atılan ilk önemli adım aşar vergisinin kaldırılmasıdır
  28. türkiye ile ingiltere’nin lozan görüşmelerinde anlaşamamasının en önemli nedeni “musul meselesidir”
  29. yeni türk devletinde laik hukuk düzeninin kurulması konusunda atılan ilk ciddi adım medeni kanun’un kabul edilmesidir (17 şubat 1926)
  30. dünya barışına katkı sağlamak için türkiye cumhuriyetinin ilk ciddi girişimi milletler cemiyetine üye olmaktır
  31. hatay’ın anavatana katılması ile türkiye suriye sınırı en son şeklini almıştır
  32. musul meselesinin türkiye’nin aleyhine sonuçlanmasındaki en önemli etken şeyh sait isyanıdır
  33. yeni türk devletinde kapitülasyonların son izlerinin silinmesi kabotaj kanunu ile gerçekleşmiştir
  34. türk toplumunun eğitim ve kültür seviyesinin artması için atılan en ciddi adım harf inkılabıdır
  35. harf inkılabının türk halkı tarafından benimsenmesi için yapılan ilk faaliyet millet mekteplerinin açılmasıdır
  36. türk dilinin yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarılması için yapılan ilk ciddi faaliyet türk dil kurumun açılmasıdır
  37. türkiye’nin ilk özel okulu ted koleji’dir (1929)
  38. türkiye - irak sınırının bugünkü şekliyle çizilmesi 1926 ankara anlaşmasıyla gerçekleşmiştir
  39. ii.dünya savaşı öncesinde türkiye’nin doğu sınırını güvence altına almak için sadabad paktını imzalamıştır
  40. türkiye’nin ii.dünya savaşı çıkma ihtimaline karşı kendinin korumak için yaptığı ilk siyasi eylem balkan paktını imzalanmasıdır
  41. yeni türk devletinin özel sektörü desteklemek için yaptığı ilk eylem teşviki sanayi kanunu’nun çıkarılmasıdır
  42. anayasa mahkemesinin kurulması ilk kez 1961 anayasasında yer almıştır
  43. terakkiperver cumhuriyet fırkasının kapatılmasıyla çok partili hayata geçiş denemeleri ilk kez başarısız olmuştur
  44. 1961 anayasası kişi hak ve özgürlüklerin en geniş şekilde verildiği anayasadır
  45. yeni türk devletinin cumhurbaşkanının, başbakanının ve tbmm başkanının ilk kez belirlenmesi cumhuriyetin ilanıyla gerçekleşmiştir
  46. en fazla yürürlükte kalan anayasa 1924 anayasasıdır
  47. milletvekili seçiminin 5 yıl cumhurbaşkanı seçiminin 7 yılda bir yapılması ilkesi ilk kez 1982 anayasasında yer almıştır
  48. cumhuriyet dönemi anayasalarının osmanlı anayasalarından ayrılan en önemli farkı egemenliğin halka ait olmasıdır
  49. ii.dünya barışı bitiminden sonra galip devletlerin dünya politikalarını belirlemek için yaptığı ilk toplantı yalta konferansıdır (1945)
  50. ii.dünya savaşında en karlı çıkan devletler rusya ve abd’dir .
  
  kaynak:mustafa esen, http://www.tarihogretmeni.com/tarihteilkler.htm
• her öğrencinin sınavlarda başarı için öğrenmesi gereken konudur.
  
  "tarihe giriş (ilkler)
  
  1. insanlık tarihinin en eski devri eski taş (paleolitik ) devridir
  2. taştan ve kemikten kaba aletler ilk kez yontma taş devrinde yapılmıştır
  3. mağara resimlerine ilk kez yontma taş devrinde rastlanmıştır
  4. ateş ilk kez yontma taş devrinin sonunda kullanılmaya başlanmıştır
  5. tarımsal faaliyetler ve balıkçılık ilk kez cilalı taş devrinde başlamıştır
  6. tekerleğin kullanılması ilk kez cilalı taş devrinde başlamıştır
  7. insanlık, tüketim ekonomisinden üretim ekonomisine ilk kez cilalı taş devrinde geçmiştir
  8. klan ve köyler ilk kez cilalı taş devrinde oluşmaya başlamış, insanlık toplumsal hayata geçmiştir
  9. bitki liflerinden elbise yapımına ilk kez cilalı taş devrinde başlanmıştır
  10. dokumacılık faaliyetlerine ilk kez cilalı taş devrinde başlanmıştır
  11. topraktan ve seramikten çanak çömlek yapımına ilk kez cilalı taş devrinde başlanmıştır
  12. özel mülkiyet anlayışı ilk kez cilalı taş devrinde ortaya başlamıştır
  13. toplumsal anlamda sosyal sınıflar ilk kez cilalı taş devrinde ortaya çıkmıştır
  14. çok tanrılı dini inanış ilk kez cilalı taş devrinde ortaya çıkmıştır
  15. ataerkil aile yapısı ilk kez cilalı taş devrinde ortaya çıkmıştır
  16. üretim fazlalığı ile birlikte ticari faaliyetler ilk kez cilalı taş devrinde başlamıştır
  17. sözlü hukuk kuralları ilk kez cilalı taş devrinde ortaya çıkmıştır
  18. totem inancı gereği dolmen ve menhir denilen anıtlar ilk kez cilalı taş devrinde dikilmiştir
  19. madenden eşya yapımına ilk kez bakır devrinde başlanmıştır
  20. ilk kullanılan maden bakır madenidir
  21. anadolu’da yazı ilk kez tunç devrinde kullanılmıştır
  22. ilk büyük devletler maden devrinde kurulmuştur (mezopotamya)
  23. tarih öncesi dönemlerde insanlar eşya ve alet yapımında sırasıyla taş, toprak ve madeni kullanmışlardır
  24. hayvanların evcilleştirilmesi ilk defa cilalı taş devrinde gerçekleşmiştir
  25. taş, doğal şekliyle silah olarak ilk defa kabataş devrinde kullanmıştır
  26. yontma taş devrinde sığınak yeri olarak ilk defa mağaralar kullanılmaya başlanmıştır
  27. şehir (site) devletleri ilk defa tunç devrinde ortaya çıkmıştır
  28. kıtalar arası deniz ticareti ilk defa tunç devrinde ortaya çıkmıştır
  29. yazılı hukuk kuralları ilk defa demir devrinde oluşturulmuştur
  30. çatalhöyük insanlık tarihinin ilk şehir yerleşmesi olarak kabul edilmiştir
  31. tarihin ilk büyük imparatorlukları ilk çağ’da kurulmuştur
  32. ilk çağ tarihi devirlerin en uzun süreli olanıdır
  33. hıristiyanlık ilk defa ilk çağ’da yayılma olanağı bulmuştur
  34. düzenli ordular ilk defa ilk çağ’da geliştirilmeye başlamıştır
  35. kitle savaşları,haçlı seferleri ile ilk kez orta çağ’da görülmüştür
  36. son tek tanrılı din olan islamiyet orta çağ’da ortaya çıkmıştır
  37. sosyal devlet anlayışının en yaygınlaştığı dönem yakın çağ’dır
  38. tarih öncesi dönemde toplumlar arası etkileşim en çok savaş, göç ve ticaret ile gerçekleşmiştir
  39. ipek ve baharat yolları ilk defa ilk çağ’da ortaya çıkmıştır
  40. cilalı taş döneminde çömlekçi çarkının icadı endüstriyel devrimin başlangıcıdır
  41. tarih öncesi dönem ilk kez mezopotamya’da sona ermiştir (mö.3500)
  42. anadolu’nun ilk üretim merkezi çayönü’dür (diyarbakır)
  43. anadolu’da eski taş (kabataş) dönemi ile ilgili ilk yerleşim merkezleri karain,beldibi,belbaşı’dır (antalya)
  44. orta taş dönemi’nin anadolu’daki ilk yerleşim merkezleri ankara’da macunçay, samsun’da tekkeköy’dür
  45. tarih öncesi dönemde ısının 1600 santigrat dereceye çıkarılmasıyla ilk defa demirden araç gereç yapımına başlanmıştır
  46. hz.isa’nın doğumu, miladi takvimin başlangıcı yılı olarak kabul edilmektedir
  47. tarih öncesi dönemde ilk yerleşim yerleri olarak nehir ve ırmak kenarları tercih edilmiştir
  48. buğday ve darı topraktan elde edilen ilk tarım ürünleridir
  49. hz muhammed’in mekke’den medine’ye göç etmesi hicri takvimin başlangıç yılı olarak kabul edilmektedir (622)
  50. ilk tek tanrılı din olan musevilik ilk çağ’da ortaya çıkmıştır."
  
  http://www.tarihogretmeni.com/…arihegirisilkler.htm
• insanın dünyaya bakışını değiştiren olaylardır.
  
  "ilkçağ uygarliklari (ilkler)
  
  1. dünyanın ilk şehir yerleşmesi konya – çatalhöyük’tür
  2. dünyanın ilk yazılı antlaşması hititlilerle mısırlılar arasında imzalanan kadeş antlaşması’dır ( mö.1280)
  3. anadolu’da merkezi otoriteye dayalı ilk devleti kuran hititlerdir
  4. anadolu, demir devrine hititler zamanında girmiştir
  5. anadolu’da aile hukuku, miras hukuku ve medeni hukuk alanında ilk çalışmaları yapan hititlerdir
  6. ticarette takas usulünü kaldırarak parayı kullanan ilk devlet lidyalılardır (mö.700)
  7. hiyeroglif yazıdan yararlanarak alfabeyi (harf yazısı) ilk kez bulan fenikelilerdir
  8. tarihteki tek tanrılı dini inanış ilk kez ibranilerde görülmüştür
  9. modern şehirciliğin ilk örneği girit medeniyetin başkentinin knossos olarak kabul edilmektedir
  10. şato mimarisinin yaratıcısı mikenler’dir
  11. demokrasinin yönetim biçimi olarak kullanılması ilk kez yunan site devletlerinde gerçekleşmiştir
  12. demokrasiden cumhuriyete ilk kez roma uygarlığında geçilmiştir
  13. tarihte ilk şehir devletlerini sümerler kurmuştur
  14. mezopotamya’da siyasi birliği ilk sağlayan sümerler’dir
  15. tarihte ilk sosyal örgütlenme mezopotamya’da görülmüştür (sümerler)
  16. mö. 3500’lerde ilk yazıyı (çivi yazısı ) sümerler bulmuştur
  17. dünyanın ilk büyük imparatorluğunu kuran makedonyalı büyük iskender’dir
  18. askeri temellere dayalı ilk imparatorluğu akadlar kurmuşlardır
  19. ilk yazılı kanunları mö.2375’de sümer kralı urgakina yapmıştır
  20. güneş ve ay tutulmalarını ilk defa düzenli olarak hesaplayan sümerler’dir
  21. tarihte savaş arabalarını ilk kez sümerler kullanmışlardır
  22. mimaride ilk kez sütun, kemer ve kubbeyi kullanan sümerlerdir
  23. dünyanın bilinen ilk düzenli ordusunu akadlar kurmuşlardır
  24. savaşlarda atlı birlikleri ilk kez kullanan asurlular’dır
  25. babil kralı hammurabi’nin hazırladığı yasalar tarihin ilk anayasası olarak kabul edilmektedir
  26. tarihin ilk sömürge imparatorluğunu kuran asurlular’dır
  27. dünyanın ilk kütüphanesi asurluların başkenti ninova kurulmuştur
  28. asya’nın bilinen en eski uygarlığı çin uygarlığı’dır
  29. kağıt, matbaa, barut ve pusula tarihte ilk kez çinliler tarafından kullanılmıştır
  30. dünyanın ilk istihbarat teşkilatını ve posta teşkilatını persler kurmuştur
  31. yılı mevsimlere bölerek güneş yılı esasına dayalı ilk takvimi mısırlılar bulmuştur
  32. ilk resim yazısını mısırlılar bulmuştur (hiyeroglif)
  33. ilk defa alan ve hacim hesaplamalarını bulan mısırlılardır
  34. tapu ve kadastro uygulamasına ilk kez mısır’da rastlanmıştır
  35. pi sayısı ilk kez mısır ’da kullanılmıştır
  36. tarihte tıp ve mumyacılığın gelişimine ilk katkı sağlayan mısır medeniyetidir
  37. onluk sayma düzenini ilk defa bulan mısırlılardır
  38. tarihte ilk ticaret kolonilerinin kuran denizci millet fenikelilerdir
  39. ilk modern tarih yazımı yunan medeniyetinde başlamıştır
  40. dünyada basın yayın hayatını ilk defa romalılar çıkardıkları günlüklerle başlatmışlardır
  41. objektif tarih yazıcılığı ilk defa hititlerin tuttukları yıllıklar (anal) ile başlamıştır
  42. ay yılı esasına dayalı ilk takvimi bulan sümerlerdir
  43. güneş yılı esasına dayalı ilk takvimi bulan mısırlardır
  44. asya ile avrupa arasında kültürel etkileşim ilk defa iskender’in asya seferinden sonra başlamıştır (helenizm)
  45. tarihte sulama kanallarının yapımı ilk kez mısır’da görülmüştür
  46. ilk yahudi devleti ibrani devletidir
  47. ilk papirus kağıdı yapımına mısır, ilk parşömen kağıdı yapımına bergama’da (helen) başlanmıştır
  48. anadolu’da bilimsel çalışmalar ilk defa iyonlar ile başlamıştır
  49. anadolu’ya yazıyı ilk getiren asurlu tüccarlardır
  50. dünyada ilk tiyatro yunan uygarlığında kurulmuştur"
  http://www.tarihogretmeni.com/ilkcagilkler.htm
• her türk'ün bilmesi gereken ilklerdir.
  
  "türk tarihi (ilkler)
  
  1. türklerin ilk anayurdu orta asya’dır
  
  2. tarihte ilk kurulan türk devleti asya hun imparatorluğu’dur
  3. asya hun devleti’nin bilinen ilk hükümdarı teoman’dır(tuman)
  4. türk toplulukları ilk kez bir çatı altında toplayan asya hun devleti’dir
  5. onluk sistem adı verilen askeri teşkilatı ilk defa kuran mete han’dır
  6. türklerin kullandıkları ilk alfabe 38 harfli göktürk alfabesidir
  7. tarihte türk adıyla kurulan ilk devlet göktürklerdir
  8. türkler hakkında ilk belge mö. 318 tarihli bir hun –çin ticaret sözleşmesidir
  9. türklerin bıraktıkları ilk yazılı belge ii. göktürk devletine ait orhun kitabeleri’dir
  10. göçebeliği bırakarak yerleşik hayata geçen ilk türk devleti uygurlardır
  11. matbaa ve kağıt kullanan ilk türk devleti uygurlardır
  12. destan ve töreleri yazılı hale getiren ilk türk devleti uygurlardır
  13. göktanrı inancından ayrı bir dine inanan ilk türk devleti uygurlardır (maniheizm)
  14. museviliği kabul eden ilk ve tek türk topluluğu hazarlardır
  15. türk tarihinde ilk kez madeni parayı kullanan türgişlerdir
  16. avrupa’da kurulan ilk türk devleti avrupa hun devleti’dir
  17. türklerle bizanslılar arasında imzalanan ilk antlaşma margus barışıdır
  18. istanbul’u ilk kuşatan türk boyu avarlar’dır (619)
  19. ilk atı evcilleştiren ve tekerleği kullanan türk topluluğu iskitlerdir
  20. orhun yazıtlarını ilk okuyan danimarkalı bilgin thomsen’dir
  21. islamiyet’i kabul eden ilk türk boyu karluklar’dır
  22. ilk müslüman türk devleti karahanlılardır,
  23. türk islam sentezini ilk gerçekleştiren karahanlılardır
  24. türkçe’yi ilk defa resmi dil olarak kabul eden karahanlılar’dır
  25. ilk yazılı türk islam eseri “divan-ı lügat’it türk” karahanlılar döneminde yazılmıştır
  26. türk mimarisinden ilk kervansaraylar karahanlılar tarafından yapılmıştır
  27. farklı etnik yapıya sahip milletleri bir arada toplayan ilk türk devleti gazneliler’dir.
  28. “sultan” unvanını kullanan ilk türk hükümdarıdır gazneli mahmut’tur
  29. hindistan’da islamiyet’i yaymaya çalışan ilk hükümdar gazneli mahmut’tur
  30. türkler ilk defa islamiyet’i topluca talas savaşından sonra kabul etmeye başlamışlardır
  31. anadolu’yu ele geçirmek için selçukluların bizans, gürcü ve ermenilere karşı yaptığı ilk savaş pasinler’dir (1048)
  32. selçuklularda hassa ordusu ilk defa tuğrul bey zamanında gazneli devleti örnek alınarak kurulmuştur
  33. selçukluların ilk başkenti nişabur’dur
  34. büyük selçuklularda ilk medrese nişabur’da tuğrul bey tarafından açılmıştır
  35. selçuklularda ikta sistemini ilk defa nizamülmülk kurmuştur
  36. büyük selçuklularda divan örgütü ilk defa melikşah ve nizamülmülk tarafından kurulmuştur
  37. anadolu’nun kapısı ilk kez malazgirt savaşıyla birlikte türklere açılmıştır (1071)
  38. türklerin anadolu’ya yerleşmesi ilk defa malazgirt savaşı’ndan sonra başlamıştır (1071)
  39. abbasi halifesi ilk kez türklerin siyasi gücünü ilk kez tuğrul bey’in 1055 bağdat seferinden sonra kabul etmiştir
  40. anadolu’da türk beylikleri ilk kez malazgirt savaşından sonra kurulmuştur (artuklular, saltuklular, danişmendliler v.s.)
  41. anadolu’da ilk medreseyi kuran danişmenliler’dir
  42. ilk türk denizcisi emir çaka bey’dir
  43. anadolu’da türkçe’yi ilk defa resmi dil olarak kabul eden karamanoğlu mehmet bey’dir
  44. anadolu selçuklu devletinin ilk başkenti iznik’tir (1075)
  45. anadolu selçuklularında ilk tersane i. izzettin keykavus zamanında sinop’ta inşa edilmiştir
  46. anadolu selçuklularında ilk gümüş ve altın parayı ii. kılıçarslan bastırmıştır
  47. anadolu selçuklularında ilk donanma alaadin keykubat zamanında kurulmuştur
  48. miryakefalon savaşı ile anadolu’nun türk yurdu olduğu kesinleşmiştir (1176)
  49. mısır’da kurulan ilk türk devleti tolunoğulları’dır
  50. memlükleri ilk defa ayn-ı calut savaşıyla memlükler yenmiştir (1260)"
  http://www.tarihogretmeni.com/turktarihiilkler.htm
• her müslümanın bilmesi gereken ilklerdir.
  
  "islâm tarihi (ilkler)
  
  1. müslümanlar arasında fetih politikasını ilk defa hz. muhammed (s.a.v.) başlatmıştır.
  2. hz. muhammed’e inanan ilk müslümanlar hz. hatice, hz. ebu bekir, hz. ali ve hz. zeyd’dir.
  3. islâm tarihinde ilk hicret habeşistan’a yapılmıştır. (621)
  4. tarihte ilk islâm site devleti medine'de kurulmuştur.
  5. hz. muhammed’in kazandığı ilk savaş bedir savaşı’dır.(624)
  6. müslümanların ilk kez yenildiği savaş uhud savaşı’dır. (625)
  7. islam tarihinde inşa edilen ilk mescid küba mescidi'dir.
  8. hz. muhammed ilk diplomatik başarısını hudeybiye barışı ile kazanmıştır.(hukuken tanınma 268)
  9. şam ticaret yollarının müslümanlarca ilk kez güvence altına alınması hayber’in fethiyle gerçekleşmiştir. (629)
  10. müslümanların arap olmayanlara yaptığı ilk savaş mute savaşı’dır. (araplar x bizans 629)
  11. islâm tarihinde seçimle devlet başkanını belirleme ilk defa dört halife devrinde olmuştur.
  12. ilk halife hz. ebu bekir’dir. (seçimle başa geçmiştir.)
  13. kur’an-ı kerim ilk defa hz. ebu bekir zamanında kitap haline getirildi.
  14. müslümanların arap yarımadası’nın dışında ilk fetih hareketleri suriye ve filistin üzerine hz.
  15. ebu bekir zamanında yapıldı.
  16. islâm devleti’ndeki ilk karışıklıkların önüne geçilmesi hz. ebu bekir döneminde olmuştur.
  17. arap yarımadası’nın siyasî birliğinin sağlandığı ilk dönem hz. ebu bekir dönemidir.
  18. ilk denizcilik çalışmaları ve ilk hazine hz. ömer zamanında başladı.
  19. malî işlere bakan ilk divan teşkilâtı hz. ömer zamanında kuruldu.
  20. fethedilen yerler ilk defa hz. ömer zamanında yönetim birimlerine ayrıldı.
  21. ordugâh şehirleri ilk defa hz. ömer devrinde kuruldu.
  22. düzenli ve sürekli ordular ilk defa hz. ömer devrinde kuruldu.
  23. islâm tarihinde ikta sistemi’nin ilk örneğini hz. ömer uygulamıştır.
  24. hicret olayı (622) ilk kez hz. ömer devrinde takvim başlangıcı kabul edildi.
  25. ilk defa adlî teşkilât hz. ömer tarafından kuruldu.
  26. ilk defa adalet işlerine bakan kadılar hz. ömer zamanında görevlendirildi.
  27. kuzey afrika fetihlerine ilk defa hz. ömer döneminde başlandı.
  28. iran ve horasan’ın alınmasıyla hz ömer döneminde ilk defa türklerle sınır olundu.
  29. ilk donanma hz. osman zamanında kuruldu.
  30. arapların kıbrıs adası’nı fethi ilk kez hz. osman zamanında gerçekleşti.
  31. kur’an-ı kerim ilk defa hz. osman zamanında çoğaltıldı.
  32. araplarla türkler ilk defa hz. osman zamanında sınır boylarında karşılaştılar.
  33. islâm tarihinde karışıklıklar ilk defa hz. osman zamanında ortaya çıktı.
  34. siyasî sebeplerle öldürülün ilk halife hz. osman’dır.
  35. cemel vakası ( deve olayı 656 ) müslümanlar arasındaki ilk çatışmadır.
  36. islâm dünyasında ilk ayrılıklar hz. ali zamanında başladı.
  37. islâm dünyasında kesin ayrılık kerbela olayı ile başlamış ve ilk defa mezhepler ortaya çıkmıştır.
  38. ilk emevi halifesi muaviye’dir.
  39. halifelik ilk defa muaviye’den oğluna geçmesi ile saltanata dönüşmüştür.
  40. müslümanlar istanbul’u ilk defa emeviler döneminde ve muaviye zamanında kuşatmışlardır.
  41. ilk islâm parası emevi halifesi abdülmelik zamanında basılmıştır.
  42. ilk defa helenistik (eski yunan) medeniyeti endülüs emevileri tarafından tanıtılmıştır.
  43. müslümanlar ilk defa velit zamanında (emeviler) tarık bin ziyad’ın ispanya’yı fethi (711) ile
  44. avrupa’ya geçerek toprak kazanmışlardır.
  45. müslümanların avrupa’daki ilerleyişi ilk defa puvatya savaşı ( 732 ) ile durdurulmuştur.
  46. islâm mimarisi avrupa mimarisi ile yarışabilecek seviyeye ilk defa emeviler zamanında gelmiş ve kendine has eserler vermiştir.
  47. ilk posta teşkilâtı muaviye zamanında kurulmuştur.
  48. ilk muhafız birliği muaviye zamanında kurulmuştur.
  49. tarihte ilk defa orta doğu ile uzak doğu kavimleri (arap x çin) talas savaşı’nda (751) karşı karşıya gelmişlerdir.
  50. islâm tarihinde yabancı dildeki eserler ilk defa abbasiler zamanında arapça’ya çevrildi. (ilk tercüme).
  51. islâm tarihinde devlet işlerinin görüldüğü divan teşkilâtı’nı ilk defa abbasiler kurdu. (vezirlik makamı).
  52. islâm tarihinde türkler ilk defa devlet yönetiminde abbasiler zamanında etkili olmaya başladılar.
  53. türkler islâmiyeti ilk kez büyük gruplar halinde abbasiler döneminde kabul etmeye başladılar."
  http://www.tarihogretmeni.com/…slamtarihiilkler.htm
• her avrupalının bilmesi gereken ilklerdir.
  
  "avrupa tarihi ilkler
  
  1. dünyada monarşik kralların yetkilerinin sınırlandırılması ilk defa ingiltere’de gerçekleşmiştir (manga charta)
  2. avrupa tarihinde anayasallaşma süreci 1215 yılında ingiltere’de ilan edilen manga charta ile başlamıştır
  3. avrupalılar; barut, matbaa ve pusulayı ilk kez haçlı seferleri sırasında tanımışlardır
  4. coğrafi keşifleri başlatan ve sömürge imparatorluklarını ilk kuran devletler ispanya ve portekiz’dir
  5. 1519-1522 yılları arasında deniz yoluyla dünyayı dolaşan ilk insanlar macellan ve del kano’dur
  6. rönesans hareketleri ilk olarak italya’da başladı.
  7. reform hareketleri ilk olarak almanya’da başladı (protestanlık)
  8. kilisenin otoritesine karşı ilk isyan eden almanya’da martin luther’dir
  9. sömürgeciliğe karşı yapılan ve başarıya ulaşan ilk ayaklanma amerikan bağımsızlık savaşıdır (1783)
  10. günümüzde varlığını sürdüren en eski anayasa a.b.d. anayasasıdır
  11. çağdaş anlamda demokrasi ve cumhuriyeti ilk olarak hayata geçiren amerika’dır
  12. kilise’de reform yapılması gerektiğini ilk dile getiren “erasmus” dur
  13. hümanizma hareketi ilk olarak italya’da edebiyat alanında başlamıştır
  14. dünyada ilk parlamento ingiltere’de kurulmuştur- 1295 (avam kamarası- lordlar kamarası)
  15. kralların katıldığı ilk haçlı seferi ii. haçlı seferidir
  16. birey kavramı ilk defa yeni çağ’da ortaya çıkmıştır
  17. feodalite rejimi (derebeylik) ilk defa kavimler göçü ile ortaya çıkmıştır
  18. katolik kilisesinden ayrılarak yeni mezheplerin ortaya çıkması ilk kez reform hareketleri ile gerçekleşmiştir
  19. avrupa’da milli monarşiler ilk defa haçlı seferleri sonucunda ortaya çıkmaya başlamıştır
  20. top, avrupa’da ilk defa ingilizler tarafından yüzyıl savaşları sırasında “kresy muharebesi”nde kullanılmıştır
  21. derebeylik rejimi ilk defa haçlı seferleri’nden sonra zayıflamaya başlamıştır
  22. avrupa’dan islam dünyasına yönelik ilk haçlı seferi 1096 yılında düzenlenmiştir
  23. avrupa’da kiliseye karşı güvenin azalması ilk defa haçlı seferlerinden sonra başlamıştır
  24. afrika’nın güney ucunu (fırtınalar denizi) ilk defa geçen bartelmi diaz’dır (1487)
  25. hind okyanusuna ulaşarak kalküta’ya (hindistan) varan ilk denizci vaskö de gama’dır (1498)
  26. dünyanın yuvarlak olduğunu ilk defa ispatlayan macellan ve del kano’dur (1519-1519)
  27. amerika kıtasına ilk defa giden kristof kolomb’dur (1492)
  28. laik öğretim anlayışı ilk defa reform hareketleri sonucunda ortaya çıkmıştır
  29. reform hareketleri sonuncunda ilk ortaya çıkan mezhep protestanlıktır
  30. modern anlamda matbaayı ilk defa jean gutenberg 1450’de icat etmiştir
  31. ateşli silahlar ilk defa venedikliler tarafından kullanılmaya başlamıştır
  32. ulusal devletler ilk defa fransız ihtilali sonrasında yaygınlaşmaya başlamıştır
  33. ilk insan hakları beyannamesi, amerika’da 1776 filedelfiya kongresinde kabul edilmiştir
  34. sanayi devrimi ilk defa ingiltere’de başlamıştır
  35. avrupa’da sanayi devrimi sonrasında makinalaşma ilk defa dokuma sanayinde başlamıştır
  36. işçi sınıfı ilk defa sanayi inkılabı sonrasında ortaya çıkmıştır
  37. avrupa’da sosyalist akımlar ilk defa 1848 ihtilalleri sonrasında görülmeye başlanmıştır
  38. demokrasi, laiklik, hürriyet, liberalizm gibi kavramlar ilk defa fransız ihtilali ile dünyaya yayılmaya başlamıştır
  39. işçi sınıfının kurduğu ilk sendikalar 1848 ihtilallerinden sonra faaliyetlerine başlamıştır
  40. kapitalizm, sosyalizm, emperyalizm kavramları ilk defa endüstri inkılabıyla ortaya çıkmıştır
  41. avrupa’nın siyasi yapısının orta doğu’ya taşınması ilk defa haçlı seferleri ile gerçekleşmiştir
  42. amerika kıtasının yeni bir kıta olduğunu ilk defa keşfeden ameriko vespuçi olmuştur
  43. laik yönetim anlayışı ilk defa fransız ihtilalinden sonra ortaya çıkmıştır
  44. reform hareketleri ilk defa almanya’da martin luther liderliğinde başlamıştır
  45. ingiltere amerikanın bağımsızlığını ilk defa versay antlaşması ile kabul etmiştir (1783)
  46. osmanlı devletinin paylaşımını konu alan “şark meselesi” ilk defa viyana kongresinde ortaya atılmıştır (1815)
  47. almanya siyasi birliğini kurup sömürgecilik faaliyetlerine başlaması ilk defa 1870’de verdun savaşıyla gerçekleşmiştir
  48. fransız ihtilali’nden sonra krallar sınırlarını korumak ilk defa viyana kongresinde iş birliği yapmışlardır (1815)
  49. abd’nin kuruluşu sömürgeciliğe karşı kazanılan ilk ulusal kurtuluş savaşıdır
  50. ingiltere’de 1688 yılında ilan edilen insan hakları bildirisi ile meşrutiyet yönetimine kesin olarak geçilmiştir"
  
  http://www.tarihogretmeni.com/…rupatarihiilkler.htm